Atlas Hommanianus

gallery_(5)

Zbieranie map i posiadanie atlasu należało kiedyś do dobrego tonu. Dla właściciela była to duża nobilitacja, ponieważ nie było to tanie hobby. Dlatego też w kozłowieckich zbiorach biblioteki zabytkowej nie mogło zabraknąć map. Jedną z najcenniejszych pozycji jest „Atlas Hommanianus” wydany w Norymberdze w latach 1725–1803 w znanej oficynie Homanna i jego spadkobierców.

Johann Baptista Homann urodził się w 1664 roku w Bawarii. Niemiecki rytownik i kartograf, były dominikanin, absolwent jezuickiego kolegium, przeszedł na protestantyzm i kontynuował karierę jako urzędnik sądowy. W 1702 roku założył w Norymberdze wielką pracownię rytowniczą map. Zapoczątkował epokę kartografii pomiarowej. Wykonał przeszło 200 map, m.in. atlas świata („Grosser Atlas ueber die ganze Welt”) złożony z 126 kart, wydany w 1716 roku. W roku 1715 został cesarskim geografem Karola VI, był też członkiem Pruskiej Akademii Nauk. Zmarł w Norymberdze w roku 1724. Po śmierci Homanna oficyna wydawnicza była prowadzona przez jego spadkobierców do 1848 roku. Spółka była znana jako „Homann Erben”, „Homanniani Heredes”.

Właśnie w tej oficynie był wydany kozłowiecki atlas. Składa się z 37 map. Wszystkie mapy zostały wykonane na papierze czerpanym, techniką miedziorytniczą. Drukowane były ręcznie przy pomocy prasy, a dopiero potem podmalowywane akwarelą. Dlatego każdy egzemplarz jest inny. Atlas pochodzi z czasów, kiedy bardzo dban o estetykę. Na kartach można oglądać np. sceny rodzajowe albo zachwycające ilością szczegółów widoki miast.

Nasz „Atlas Homanianus” składa się z następujących map:

Regnum Angliae… (Królestwo Anglii)
Ducatus Silesiae…(Śląsk)
Ducatus Silesiae…(Śląsk)
Tabula generalis Holsatiae...(Holsztyn – historyczna kraina w Niemczech)
Regnum Borussiae…(Królestwo Prus)
Imperium Russici (Imperium Rosyjskie)
Regnum Scotiae (Królestwo Szkocji)
Regnum Daniae (Królestwo Danii)
Regnum Hispaniae et Portugaliae (Królestwo Hiszpanii i Portugalii)
Charte…Obersachsischen (Mapa Górnej Saksonii)
Charte…Niedersachsischen (Mapa Dolnej Saksonii)
Tabula…Brandenburgensis (Brandenburgia)
Ducatus Bremae (Księstwo Bremy)
Belgium foederatum (Belgia)
Hiberniae Regnum (Królestwo Irlandii)
Italia (Włochy)
Ducatus Mediolani (Księstwo Mediolanu)
Domini Venetii (Wenecja)
Status Ecclesiae…Toscaniae (Toskania)
Totius Regni Neapolis (Królestwo Neapolu)
Imperii Romano-Germanici (Cesarstwo Rzymskie)
Circuli Franconiae (Frankonia – kraina historyczna w Niemczech)
Circulus Austriacus (Austria)
Ducatus Sabaudiae (Księstwo Sabaudii – kraina historyczna w Francji)
Bavariae circulus (Bawaria – Niemcy)
Theatrum Belli Rhenani (Nadrenia – kraina historyczna w Niemczech)
Circulus Westphaliae (Westfalia – kraina historyczna w Niemczech)
Ducatus Maklenburgici (Księstwo Meklemburgii – kraina historyczna w Niemczech)
Ducatus Luneburgici (Księstwo Lüneburg – Saksonia, Niemcy)
Comitatus Flandriae (Flandria kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Belgii, Francji i Holandii)
Ducatus Brabantiae (Brabancja – kraina historyczna obejmująca część Belgii i Holandii)
Europa (Europa)
Africa (Afryka)
Charte de la Moldavie & de la Valachie (mapa Mołdawiii Wołoszczyzny)
Belgii universii (Belgia)
Nova tabula Scaniae … Gothia Australis… (Mapa Szwecji i Austrii)
Charte… Franzsichen Republik (Francja).

Opr. Elżbieta Dybała

gallery_(5)

gallery_(6)